Als palliatief verpleegkundige begeleidt Manon van Tinteren, samen met een team, cliënten en hun familie tijdens het stervensproces. Ze vertelt over een man met uitgezaaide kanker, waarvoor geen ziektegerichte behandeling meer mogelijk was. Het was een gezonde man die in één keer heel snel ziek werd. Hij wist nog maar kort dat hij zou komen te overlijden.
Manon komt bij hem thuis voor een eerste gesprek. “Dat was met hem, zijn vrouw en twee dochters”, vertelt Manon. “Echt een familiegesprek. Daar stuur ik ook altijd wel op aan. De familie was overvallen door de situatie. Chemotherapie was niet meer mogelijk door de uitzaaiingen. Dat kwam hard binnen. Aan de andere kant was het voor meneer een opluchting. Nu hoefde hij geen keuze te maken over wel of niet behandelen.”
Benieuwd hoe de familie van meneer het zelf heeft ervaren? Lees hier hun verhaal.
Wensen van cliënt zijn het uitgangspunt
“Ik kijk naar wat voor persoon iemand is. Wat belangrijk is voor die persoon. Meneer was een zeer autonome man. Hij wilde graag zelf de regie houden. Zelf beslissingen nemen. Daar sprak een bepaalde kracht uit. Zijn dochters gaven ook aan dat hij waarschijnlijk wel heel ver zou gaan. Daar moesten we goed rekening mee houden bij het monitoren van pijn. Hij zou misschien niet zo snel ergens om vragen.”
Pijnbestrijding met eigen regieTijdens een weekenddienst zag Manon dat meneer hard achteruit ging. “Meneer was heel erg geel, had een opgezette buik en was sterk vermoeid. Voordat ik naar boven ging had ik beneden met mevrouw gesproken en toen kwam weer dat punt naar voren dat hij zo krachtig is en maar vol wilde houden.
Ik weet vanuit mijn vakkennis dat dit mechanismen zijn, waardoor iemand het leven moeilijk los kan laten. Ik heb toen aan mevrouw uitgelegd wat de opties zijn om zijn lijden te verzachten. De familie wil hun man en vader niet verliezen, maar ze willen hem ook niet zien lijden. Mevrouw vond het heel fijn als ik het gesprek met hem aanging over wat hij wilde.
Ik heb hem toen uitgelegd wat het hem zou bieden als hij bijvoorbeeld een morfinepompje zou krijgen tegen de pijn. En dat hij daarin ook nog steeds de eigen regie zou hebben. Want hij kon het zichzelf zo nodig extra toedienen. En toen was er opluchting en rust. Zowel bij de familie als bij meneer. Snel daarna is de palliatieve sedatie gestart. Toen is hij heel comfortabel, zonder strijd en lijden overleden.
Palliatieve zorg stopt niet bij overlijdenNa het overlijden van meneer is Manon, mevrouw breed blijven ondersteunen. “Palliatieve zorg stopt niet bij het overlijden. Het richt zich ook op de naasten. Vaak benoem ik dat al terwijl degene die komt te overlijden nog leeft, tijdens de begeleidingsgesprekken. Omdat het rust geeft. Meneer maakte zich zorgen om zijn vrouw. Zij heeft al sinds haar 40ste reuma. Hij was bang dat ze niet goed voor zichzelf kon zorgen. Omdat hij heel veel dingen voor haar deed. Ik zei: ‘Wim, ik laat Riet niet los na jouw overlijden. Als ze dat wil, zal ik er voor haar zijn.’ Bieden van rust en veiligheid“Als palliatief verpleegkundige probeer ik de cliënt en familie een stukje rust en veiligheid te bieden. Door uit te leggen wat palliatieve zorg is en wat we allemaal kunnen bieden. Dat we zorg op maat geven en kijken naar het individu. Dat we 24 uur bereikbaar zijn en zij zelfs ‘s nachts kunnen bellen. Dat we nauw samenwerken met de huisarts.
Goede palliatieve zorg helpt bij het rouwproces. En dat begint al voor het overlijden. Zoals een verloskundige aan het begin van het leven staat, zo staan wij aan het einde van het leven. Daar haal ik veel voldoening uit.”